Historija Jevreja u Bosni i Hercegovini obuhvata i sefardsku i aškenasku zajednicu, od kojih svaka doprinosi kulturnoj slici regiona. Jevreji su se počeli doseljavati u Bosnu i Hercegovinu nakon protjerivanja iz Španije 1492. godine. A put sefardskih Jevreja u Bosnu se može prikazati kroz naš film El Otro camino:1492. Godine 1577., uz dozvolu Sijavuš- paše, osnovali su svoju mahalu ili kvart, poznat kao El Cortijo (dvorište na ladino) i prva sinagoga je izgrađena oko tog perioda pod nazivom Il Kal Vjezu (Ili Stara sinagoga).
S druge strane, prvi Jevreji - Aškenazi su počeli pristizati krajem 18. i 19. stoljeća, uspostavljajući vlastito prisustvo nakon što je Bosnu i Hercegovinu okupirala Austro-Ugarska monarhija. Jevrejska populacija je doživela relativni prosperitet tokom 19. st. Tada, prvo otvoreno kulturno društvo je bilo jevrejsko - La Benevolencija (1892.), koje je još uvijek aktivno i igralo je veliku ulogu tokom rata u Bosni 90h.
Direktor Centrope Edward Serotta kreirao je film o La Benevolenciji, koji je i dan danas najveći hit organizacije i koji se koristi nastavnicima širom svijeta.
Međutim, razaranja Holokausta značajno su uticala na jevrejsku zajednicu, pri čemu je veliki dio jevrejskog stanovništva tragično izgubljen.
Na svom vrhuncu, Jevrejska zajednica Bosne i Hercegovine je 1941. imala između 14.000 i 22.000 članova. Od toga je u Sarajevu živjelo od 12.000 do 14.000, što čini 20% stanovništva grada. Tragično, tokom Holokausta je stradalo oko 85% jevrejske populacije u Bosni. Uprkos ovim izazovima, jevrejska zajednica u Bosni i Hercegovini pokazala je otpornost, radeći na očuvanju svog kulturnog naslijeđa i identiteta.
Više informacije o životu Jevreja tokom Holokausta možete dobiti gledajući priču o Hani Gašići istražujući njenu biografiju i porodične fotografije.
U Sarajevu, kako ga ljudi zovu “Mali Jerusalem”, se nalazi i poznata "Sarajevska Hagada".
Centropa je u Bosni i Hercegovini bila aktivna još od vremena bosanskog rata, kada je naš direktor Edward Serotta kreirao izložbu “Preživjeti u Sarajevu” koji je postao inspiracija za sam film. Nakon 2012. godine Centropa je sve aktivnije organizirala treninge i seminare za nastavnike i Centropine ljetne akademije.
Više informacija o jevrejskom životu u Bosni i Hercegovini možete dobiti putem našeg drugog projekta - Izgubljeni sefardski svijet. I u knjizi Emily Greble, Sarajevo 1941-1945.
